Jan Verduijn: ‘Meditatie zit ingebakken in de christelijke traditie’
Ademhalingsoefeningen raken steeds verder ingeburgerd. Weinigen kijken nog op van mindfulness, een flirt met Boeddhisme, Headspace of een ademsessie op werk. Jan Verduijn ontdekte het belang ervan tijdens de ziekte van zijn vrouw. Het hielp hem fysiek, psychisch, maar óók spiritueel weer op de been. Voor Jan heeft ademhaling van alles met zijn christelijke geloof te maken. Een vergeten combinatie, waarin hij rustzoekers nu meeneemt bij meditatie community Op Adem. Hoe zit dat?
Hoe ben jij op het spoor van de adem gekomen?
Dat was in een hele vreemde levensfase. In 2014 werd mijn vrouw Merel ziek. Ze kreeg borstkanker en op een gegeven moment wisten we ook dat ze niet meer beter zou worden. We kregen toen begeleiding, voor onszelf, samen, maar ook in groepen. Dan ging het over stress reductie en omgaan met de dynamiek van het ziek zijn. Daarbij kregen we ook ademhalingsoefeningen. Dat was eigenlijk voor het eerst dat ik bewust ademhalingsoefeningen gebruikte om tot rust te komen. Om mijn lichaam te voelen in plaats van altijd maar te denken en mij zorgen te maken.
Hoe ben je daar toen mee verder gegaan?
In die periode hielp het mij heel erg. Daarna ook nog wel, maar op een gegeven moment heb ik het ook weer helemaal losgelaten. Ik wilde niet voelen. Zeker toen Merel was overleden. Die rouw en dat verdriet, dat deed gewoon pijn. Ik had daar helemaal geen zin in. Wilde het wegdrukken. Door in mijn hoofd te gaan zitten en veel te drinken.
Maar goed, vroeg of laat liep ik daarin ook gewoon vast. Ik merkte dat ik me afzonderde en de mensen om me heen op afstand hield. Overal voelde ik me een beetje het zwarte schaap. Waar ik kwam was ik natuurlijk niet de vrolijkste. Mensen dachten: ‘wat moeten we nu zeggen?’ Op een gegeven moment ervaarde ik echt dat dit zo niet langer kon. Ik moest iets veranderen. Ik moest mezelf toestaan om te voelen en de pijn te doorwerken. Bij mij werkte dat door de ademhaling, maar ook door gebed. Die twee kwamen samen voor mij. Ik ging ademhalingsoefeningen combineren met een paar woorden uit de bijbel.
Hoe werkt dat? Hoe hebben die ademhalingsoefeningen voor jou met je geloof te maken?
Ik zocht naar een verbinding. Ik merkte dat ik fysiek en psychisch was vastgelopen, maar óók spiritueel. Ik begon mezelf te onderzoeken. Hoe werkt dat nu precies in mij? Hoe ben ik gemaakt? Uit welke gebieden besta ik? Ik ben lichamelijk en geestelijk, maar vanuit het christelijk geloof leer ik dat ik ook een hart heb en ook een ziel. Wat is dat dan precies in mij? Wat kan ik erover ontdekken? Eigenlijk startte dat allemaal met die ademhaling, door daar een klein gebed op te laten rusten. Langzaam voelde ik de levenskracht weer. Er begon weer wat te stromen. Langzaam ging ik van overleven naar écht leven.
Hoe kwam je op het idee om vanuit die ervaring Op Adem te beginnen?
Ik had meegemaakt dat ervaringen delen met lotgenoten direct een diepere verbinding geeft. Als ik om mij heen kijk dan zie ik de drukte van de stad, het rennen en het leven van jonge mensen dat eigenlijk geen ruimte biedt aan het langzame, het trage en de gebrokenheid. Je moet carrière maken en hard werken. Dus ik dacht: ‘hoe kan ik dat samenbrengen, de rust van de ademhaling en tegelijkertijd ook het verbinden met andere mensen en dat wat niet mooi en schitterend is?’ Ik ging zelf zoeken en bedacht uiteindelijk: ‘waarom start ik het niet zelf?’
Hoe ziet een avond bij Op Adem er nu uit?
Inmiddels hebben we een plek in het Simonshuis in Utrecht. Daar zit een kapelletje bij, waar mensen naartoe kunnen komen voor Open Ademsessies. Er liggen matjes en kussens om fijn op te zitten en liggen. Eigenlijk zijn we vaak het eerste half uur alleen maar bezig om mensen te laten gronden en tot rust te laten komen in hun lichaam. Daarna geef ik in de meditatie iets mee van rust, vertrouwen of zachtmoedigheid. Een andere manier om te voelen en te ervaren en naar jezelf te kijken. Hoe zit ik erbij na een drukke werkdag? Daarnaast is er ruimte voor een beeldmeditatie of woordmeditatie. Bijvoorbeeld op Bijbelse woorden: liefde, vrede. Dingen die ons gegeven zijn. Ze zijn al aanwezig, maar mogen langzaam groeien. En meestal eindigen we met een ademgebed, waarbij je bij je in- en uitademen een woord in gedachten neemt. Zo zien de avonden er ongeveer uit, maar we bieden ook dagretraites aan en een uitgebreide cursus, de Levensadem cursus die je ook online kunt doen.
Wat voor reacties krijg je hierop vanuit christelijke hoek?
Sommige mensen vinden het heel spannend. Van gebed wordt niet gek opgekeken, maar als ik het dan over meditatie heb, begint het bij sommige mensen wel te kriebelen. Terwijl in de christelijke traditie juist heel veel meditatie aanwezig is, bijvoorbeeld bij de monniken of de woestijnvaders. De eenzaamheid, stilte en rust was een vast onderdeel van hun geloofsleven. Wij zijn dat een beetje kwijtgeraakt.
Hetzelfde geldt voor lichamelijkheid. De spiritualiteit van ons lichaam zijn we in de protestantse hoek ook een beetje kwijtgeraakt. Terwijl in de vroege christelijke traditie veel gedanst werd. Dat lichamelijke zijn we niet meer gewend, maar er zit zoveel waarde in.
En juist vanaf de andere kant: er zijn zoveel manieren om te mediteren, van Headspace tot Boeddhistisch. Wat maakt de christelijke meditatie anders?
Als eerste kun je meditatie inzetten als een soort techniek. Het is wetenschappelijk aangetoond dat dat goed voor je is. Dan zet je meditatie in als een soort hersentraining. Voor mijn gevoel is dat een soort eerste basismanier. Als ik naar de Boeddhistische manier kijk, komt er ook een spiritualiteit bij kijken. Je haalt je geest los van de onrust in het lichaam en in het aardse, door je te richten op het geestelijke.
In christelijke meditatie blijf je bij je onrust en nodig je God daarin uit. Het is een andere manier van mediteren, die meer richting gebed gaat. Je leert om je eigen onrust te doorkijken. In plaats van weg te gaan bij je onrust onderzoek je: ‘wat gebeurt hier precies en wat voel ik hierbij?’ Je kunt God uitnodigen om die binnenwereld te laten zien. Zo ontmoet je God in je eigen lichamelijkheid.
Hoe reageren mensen die bij Op Adem komen?
Veel mensen komen voor het eerst echt goed tot rust. Dat is sowieso al mooi, maar daarnaast gebeurt er vaak iets met het voorstellingsvermogen. Mensen merken: ‘ik heb een hele innerlijke binnenwereld die tot leven kan komen!’ Ze worden geraakt en leren zichzelf beter kennen, zowel lichamelijk als qua zelfinzichten. Dat vind ik heel mooi om te zien. Ik zie dat het mensen goed doet. Dat het echt helpt.
En sommigen lopen keihard tegen hun eigen onrust aan. Die zitten een uur zichzelf compleet te verbijten. Dat kan natuurlijk ook. Het klinkt allemaal vredig en rusten, maar dat is het ook niet allemaal. Ik herken dat ook. Ik had ook een tijd dat ik wegliep van de onrust en dingen niet wilde voelen. Soms is het ook gewoon confronterend en moeilijk. Maar de weg naar rust gaat wel door die onrust heen.
Nieuwsgierig naar Jan en Op Adem? Check dan de website opadem.com. Daar vindt je het gratis e-book Kom Op Adem voor meditatie en ademoefeningen en ook de Levensadem cursus. Of kom langs bij een van de Open Ademsessies in Utrecht.
Over Bram
In de wereld van zingeving en mentale gezondheid speurt Bram naar alternatieven. Alternatieve blikken. Alternatieve keuzes. Alternatieve manieren van leven. In zijn verhalen, zijn boek Onzeker Weten én in zijn dagelijks werk als fietskoerier.
Tweewekelijks een inspirerende overdenking in je mailbox?
Met bijpassende reflectievragen om zelf mee aan de slag te kunnen. Meld je hieronder aan. ⬇️
