Donderdag is het de langste dag van het jaar. Hartje zomer komt steeds dichterbij. En in Nederland regent het pijpenstelen. Een reden voor veel Nederlanders om te klagen. Maar is het wel echt zo erg? Of maken we het zelf zo vervelend?
Een van de filosofische stromingen die geïnteresseerd is in onze eigen invloed op ons humeur is het stoïcisme. Volgens het stoïcisme is het namelijk niet de wereld die ons ongelukkig maakt, maar onze interpretatie van de wereld. De stoïcijnse filosoof Epictetus zei dat we niet verstoord raken door situaties, maar door onze gedachten over situaties. Een bekend gezegde luidt: als je geen verwachtingen hebt, kan het ook niet tegenvallen. Daar zit zeker wat in. Het is zomer, dus we verwachten zonnige dagen, warme temperaturen en weinig regenval. Als er vervolgens op dagelijkse basis bakken regen uit de lucht blijven vallen, zijn we teleurgesteld. Maar als we die verwachting van de zomer niet hadden, zouden we ook niet zo teleurgesteld zijn.
Voor sommige mensen klinkt dit wel erg makkelijk, en zelfs een beetje frustrerend. Regen is toch gewoon vervelend? En zeker als er nog veel ergere zaken gebeuren, bijvoorbeeld een gebroken been of nare ziekte, is het toch veel te simpel om te zeggen dat alleen onze gedachten over de situatie ons verstoren. Het stoïcisme kijkt voorbij dat alles. Het maakt alleen de hele simpele vaststelling dat realiteit op ieder moment is wat het is. Als je je daartegen verzet, probeer je letterlijk weerstand te bieden aan de realiteit zelf. Je creëert daardoor een hoop lijden voor jezelf. Het stoïcisme wil ons in laten zien dat het geen zin heeft om tegen de werkelijkheid te rebelleren, want we doen onszelf er alleen maar pijn mee.
Dat betekent natuurlijk niet dat je geen verandering meer in situaties kunt brengen.
Doortastende verandering kan echter pas plaatsvinden als je eerst volledig geaccepteerd hebt dat de situatie nu is wat het is. Als je blijft ontkennen dat je eigenlijk enorme moeite hebt om anderen te vertrouwen, is het onmogelijk om er iets aan te doen. Pas als je helder ziet wat het geval is, kun je er verandering in brengen. In sommige gevallen is dat echter simpelweg niet mogelijk. Als het regent, dan regent het. Door je mentaal te verzetten zal het niet minder gaan regenen, en jij (en je omgeving) blijft gefrustreerd over.
Byron Katie, een Amerikaanse auteur en spreker, ontwikkelde vier vragen waardoor je zelf kan onderzoeken hoe je jezelf nog pijn doet met je gedachten. Je kunt dit op allerlei overtuigingen toepassen, van “het zou niet moeten regenen” of “ik had niet ziek mogen worden” tot “mijn man moet zich beter verzorgen”. Hieronder staan de vragen met het voorbeeld van regen, je kan de vragen zelf toepassen op eender welke overtuiging die je belemmert.
Het zou niet moeten regenen.
- Is het waar?
Nee. (soms voelt het misschien zo, maar het is niet waar dat het niet zou moeten regenen.)
- Kan je absoluut zeker weten dat het waar is?
Nee. Ik kan niet zeker weten dat het niet zou moeten regenen.
- Hoe voel je je als je die gedachte gelooft?
Chagrijnig en gefrustreerd. Mijn dag kan echt een beetje verpest zijn.
- Wie zou je zijn zonder die gedachte?
Een tevreden en vrij persoon.
Hoe verzet jij je nog tegen de werkelijkheid? Hoe voel je je als je de situatie zonder je gedachte beziet?
Over Gerlan: Met een goede dosis nieuwsgierigheid en een vlotte pen nodigt Gerlan je uit om met een frisse en open blik naar de wereld te kijken. Naast zijn schrijfwerk is hij startend therapeut, waar hij in zijn praktijk veel aandacht besteedt aan zingevingsproblemen. Je kunt een kijkje nemen op www.zingevingenvrijheid.nl.
Tweewekelijks een inspirerende overdenking in je mailbox?
Met bijpassende reflectievragen om zelf mee aan de slag te kunnen. Meld je hieronder aan. ⬇️
