Ik moet eerlijk bekennen dat er ergens een stukje jaloezie bij komt kijken. Het succes dat je kunt hebben met het verkopen van hoop.
Afgelopen weken dompelde ik me ter ontspanning onder in de wereld van megakerken en celebrity pastors. En de daarbijbehorende schandalen en witwasfraude, uiteraard.
Het begon als een soort guilty pleasure, of guilt pleasure. Weinig voelt zo goed als kijken naar hoe mensen slechter zijn dan jij.
Totdat je jezelf ziet staan.
Niet dat ik ook maar een fractie van het bereik of de weelde heb van de mensen die voorbijkwamen op het scherm. Maar wel het dubbelleven dat je moet leven wanneer je dealt in hoop en hoe je de realiteitszin daarmee kunt verliezen. Zeker als je beloond wordt voor doen alsof. Ergens weet iedereen dat niemand perfect is, wat voor uitstraling de ander ook heeft. Dat perfecte plaatje tentoonstellen en die realiteit ontkennen is natuurlijk niet duurzaam en werkt allemaal problemen in de hand.
Maar ja, het werkt…
De transactie is eigenlijk heel simpel. Jij zorgt ervoor dat ik me goed voel en ik geef jou geld en aandacht. Klinkt als het recept voor heel veel bedrijven eerlijk gezegd.
En dat is een van de belangrijkste takeaways uit documentaires als Secrets of Hillsong.
Wanneer je bestaansrecht als organisatie bestaat uit het zorgen voor mensen, zeker als ze kwetsbaar en beïnvloedbaar zijn, dan kan het niet anders dan fout gaan wanneer je je gaat gedragen als bedrijf.
Dat werd wel duidelijk. Dat mensen staan te popelen om de onzekerheid van hun leven af te kopen met een donatie aan een kerk. Of pyramidespel, of zelfhulpgoeroe. Want dat is dezelfde industrie. Het echte geld wordt verdiend aan de kwetsbaarste mensen.
Voor de duidelijkheid: ik zeg niet dat alle kerken, zelfhulpboeken en motiverende sprekers en coaches slecht zijn. Dat is te makkelijk.
Het is alleen oppassen geblazen als goede intenties vertroebeld worden door verdienmodellen.
Een belangrijk kritiekpunt op die industrie dat ik voorbij hoorde komen was het ingebouwde beveiligingsmechanisme dat van kracht is op al die verdienmodellen:
Als het niet werkt, is het je eigen fout, want je geloofde niet genoeg, of manifesteerde niet genoeg, je eigen gedachten belemmerden je. En daarmee ben ik dus niet verantwoordelijk voor een gebrek aan resultaat.
Bestaat er zoiets als een belemmerende gedachte? Zeker. Kun je jezelf tekortdoen door iets niet te geloven? Ongetwijfeld. Bestaat er zoiets als manifesteren? Dat kan ik moeilijk beoordelen. Dat een positief filter je scherper maakt op iets dat je graag wilt, dat kunnen we denk ik allemaal wel erkennen.
Maar als jij degene bent die ervan profiteert, dan heb je nog steeds – of juist – verantwoordelijkheid.
En daarom heb ik het erover in deze brief.
Want wat je ook verkoopt of je weken aan besteedt, ergens deal jij in hoop. Misschien niet op zo’n grote schaal en met zoveel theater als een televisiedominee. Maar als jij oplossingen verkoopt voor mensen hun problemen, of wanneer jij marketing bedrijft en aansluit bij de behoeftes van een doelgroep, dan doe je in feite niets anders.
Je hebt dan de morele plicht om heel scherp te zijn op wat je wel en niet voor suggesties plant, zeker als je weet dat je ze vooraf niet kunt waarmaken. Ik heb daar elke dag mee te dealen en ben daar ook in aan het veranderen merk ik.
Waar ik niet lang geleden nog heel graag tentoonstelde wat ik allemaal wel niet kon en vol inzette op de potentie die ik zag bij mogelijke klanten, werd ik verliefd op wat kon zijn en ging helemaal aan op het stukje bevestiging dat ik als gevolg daarvan dan weer kreeg. Want het was zo’n fijn gesprek, want ik begreep de ander zo goed, want ik had iemand weer helemaal enthousiast gemaakt.
Ik dealde in hoop.
Hoop dat een investering in een samenwerking met mij magische resultaten op zou gaan leveren. Dat levert per definitie teleurstelling op. Wie is daar dan verantwoordelijk voor?
Voor mij is dit de rode draad: als ik in een kennismaking niet écht geloof wat de ander doet en niet zie dat diegene zonder mij niet in staat is om in elk geval met een gratis advies aan de slag te gaan, dan kan ik beter bedanken voor de eer.
Dan wentelt iemand alle verantwoordelijkheid op mij af, wat een recept is voor mij om even heel hard te gaan rennen om dan volledig uit te branden. Want het is niet mijn roeping waar het om gaat.
Het is mijn morele plicht om het iemand zo makkelijk mogelijk te maken om nee te zeggen. Sterker nog. Waarschijnlijk is het overgrote deel van de potentiële projecten dat ik zou kunnen aannemen niet datgene waar ik mijn tijd en aandacht aan moet geven. Dat is niks persoonlijks, dat is gewoon een kwestie van uitlijnen. En dat geldt voor iedereen. Denk ik dan.
Er is best veel nodig om een samenwerking vruchtbaar te laten zijn. Het is nooit alleen een transactie van geld naar skills. Dat levert oppervlakkige resultaten op. Tenzij er al heel veel voorwerk is gedaan om zeker te weten dat de aandacht naar het juiste gaat.
Meestal is dat niet het geval.
Het is zonde hoeveel kostbare energie er wordt verspild aan samenwerkingen die nooit gestart hadden moeten worden. Omdat mensen geen nee durfden te zeggen tegen elkaar, waar dat wel had gemoeten.
Zo raak je verstrikt in je eigen succes. Wanneer je weet wat de ander wil, je dat verkoopt, terwijl je weet dat het niet echt is. Op een gegeven moment is er geen weg terug en is het wachten op een ramp.
Dat iemand bereid is om te betalen is een beginpunt. Het is aan jou om tegengas te geven en je niet blind te staren op het vooruitzicht van omzet. Je krijgt pas echt voldoening als je weet dat wat je doet geen symptoombestrijding is. En een gedachte die me de laatste tijd erg bezighoudt is het idee dat een echt succesvolle onderneming of oplossing zichzelf zo snel mogelijk overbodig maakt.
Wat voor keuzes zou je maken als het doel was om zo snel mogelijk niet meer nodig te zijn? Grote kans dat je meer investeert in het werken aan het vermogen van de ander om het zelf te kunnen of een systeem te ontwikkelen waarin je op een gegeven moment niet meer nodig bent.
Dat gezegd hebbende. Ik verdwijn even van de radar omdat er elk moment een baby geboren kan worden in huize Beijl.
Over Ruben: deze theoloog en strateeg gelooft dat iedereen diep vanbinnen weet wat goed is. Zijn basis is: verwonderen. Zijn doel: dat jij je met hem mee verwondert. Ruben weet niet precies hoe de wereld werkt en dat heeft hem aan de ene kant leergieriger gemaakt maar op een gekke manier ook zekerder…
Wil je verder lezen?
Tweewekelijks een inspirerende overdenking in je mailbox?
Met bijpassende reflectievragen om zelf mee aan de slag te kunnen. Meld je hieronder aan. ⬇️