De wereld verandert, en taal verandert mee. Woorden die vroeger dagelijks gebruikt werden, zijn nu behoorlijk verouderd.
Maar hoe weet je nou wat je wel, en wat beter niet meer zegt? Natuurlijk heb je goede bedoelingen, maar hoe zat het nou ook alweer? In dit artikel vind je tips voor inclusief taalgebruik rondom seksualiteit en gender.
Alfabetsoep
LHTBQIA+ is de een veelgebruikte afkorting voor mensen in de regenboog community. Daarbij gaat het om seksuele geaardheid (lesbisch, homoseksueel, biseksueel en aseksueel), over gender (transgender) en lichamelijke kenmerken (interseksueel). De Q staat voor queer, een paraplu-term: “a broad spectrum of non-normative sexual and gender identities and politics. De + is ook zo’n overkoepelende noemer.
De afkorting kan nog inclusiever door ook een P (panseksueel), Q (questioning) of 2s (two spirits, een mannelijke en een vrouwelijke) toe te voegen. In het Engels wordt ook wel over de alphabet soup community of alphabet soup people gesproken.
Wat zeg je nou eigenlijk?
Stel jezelf de vraag wat je woorden impliceren. Sluit je niet per ongeluk iemand buiten met je woordkeus?
Vraag je aan iemand die je nog niet goed kent ‘heb je een vriend?’ Misschien past daar dan beter de vraag naar een eventuele partner.
Ander voorbeeld: Kies in een tekst niet alleen voor de voornaamwoorden hij/zij, maar voor hij/zij/hen of verwijs naar ‘diegene’.
We zijn op zoek naar een nieuwe filiaalmanager. Hij of zij is verantwoordelijk voor… wordt dan: We zijn op zoek naar een nieuwe filiaalmanager. Hij/zij/hen is verantwoordelijk voor…
En ook ‘zwangere vrouwen’ wordt dan liever ‘zwangere mensen’. Ook non-binaire mensen of transmannen kunnen immers menstrueren en zwanger zijn.
Zeg je iets waar je later spijt van krijgt, of word je door iemand verbeterd? Zeg sorry, verbeter jezelf en leer ervan.
Hen/zij/hij
Naast de persoonlijke voorwoorden hij (mannelijk) en zij (vrouwelijk) wordt het non-binaire voornaamwoord hen gebruikt voor en door mensen die zich niet identificeren als mannelijk of vrouwelijk. Het bezittelijke voornaamwoord hierbij is hun.
Voorbeeld: ‘Jip is dol op ijs. Hen kiest meestal voor twee bolletjes en citroen is hun lievelingssmaak.’
Ook die en diens worden steeds vaker gebruikt.
‘Sterre houdt ook van ijs. Die is dol op chocolade-ijs van de ijssalon naast diens huis.’
Steeds meer mensen zetten hun voornaamwoorden in hun bio (op Instagram bijvoorbeeld) of in hun emailhandtekening. Het helpt als cis-personen (mensen die zich identificeren als man of vrouw, overeenkomend met hun geboortegeslacht) dit ook doen (zij/haar of hij/hem).
Twijfel je hoe iemand aangesproken wil worden? Dan kun je daarnaar vragen. Ook hier geldt: foutjes gebeuren nu eenmaal. Zeg sorry en verbeter jezelf. Al doende leert men!
Meerdere identiteiten
Tenslotte, vraag jezelf af: is seksualiteit of gender wel relevant? Verschillen worden vaak benadrukt, maar waarom? Is een homoseksuele schrijver niet vooral een schrijver, wiens werk je graag leest? Acteur Thorn de Vries zegt daarover in de Volkskrant dat die het geen verdienste vindt dat die de acteur is die zich niet als man of vrouw manifesteert. “Ik hoop dat er over vijf jaar in interviews staat: Thorn is acteur, in plaats van: Thorn is non-binair.”
Meer weten?
Over inclusief taalgebruik lees je meer in “Dat mag je ook al niet meer zeggen” van het genootschap Onze Taal.
Al je vragen over non-binair zijn worden beantwoord in het boek “FAQ Gender” van Mandy Woelkens en Thorn de Vries.
Wil je verder lezen?
Tweewekelijks een inspirerende overdenking in je mailbox?
Met bijpassende reflectievragen om zelf mee aan de slag te kunnen. Meld je hieronder aan. ⬇️