‘Er was eens…’
Voor je verder leest, merk eens op bij jezelf: aan welk sprookje denk jij nu? Hoe begon je met het lezen van dit verhaal? Hoe is je houding? Voel je je rustig of gespannen?
‘Er was eens…’, die woorden vragen als vanzelf om een luisterhouding. Ze zorgen bij mij voor een ontspanning in mijn schouders en een rustige, kalme gemoedstoestand. Bij die eerste drie woorden hoor ik de zeven kleine dwergjes zingend voor me langs marcheren, zie ik de lange, glanzende lokken van Rapunzel uit haar torentje hangen en ruik ik de zoete geur van het snoephuisje van Hans en Grietje.
Vroeger las mijn vader me vaak sprookjes voor. Klassiekers, maar ook de wat minder bekende. Verhalen over verliezers en winnaars, over helden en antihelden. Sprookjes laten je dromen en doen je verlangen naar een andere wereld terwijl je voor even bijna fysiek wordt meegedragen naar een andere realiteit.
Sprookjes: waarom zijn we gestopt ze te lezen? Als kind kon ik geen genoeg krijgen van de verhalen vol fantasie, zoektochten en mysteries. Toch gebeurt er dan iets, ergens, onderweg naar volwassenheid. We gaan over tot romans en zelfhulpboeken terwijl we de sprookjes links laten liggen. De karakters en bijzondere verhalen blijven bestaan in onze herinnering en tussen de veilige omhelzing van 2 kaften, maar niet meer in de laatste minuten voor we gaan slapen. Toch zou het best goed zijn om er af en toe eens een sprookje bij te pakken. Daar zijn verschillende redenen voor.
1) Sprookjes stimuleren verbeeldingskracht
Als ik vroeger niet kon slapen of bang was, bedacht ik verhalen over hoe ik mijn angst (lees: heks voor het raam, monster onder het bed, spook in de spiegel) kon verslaan. Dat bleven natuurlijk verhalen, maar door de sterke verbeeldingskracht die je als kind hebt voelt dit ook daadwerkelijk als de oplossing voor het probleem. Ik versla in het verhaal het monster onder mijn bed, dus kan dat in het echt ook. Sprookjes helpen daarom om de kracht van verbeelding in te zetten. Ze brengen denkbeelden in beweging en stimuleren de verwondering. Ze prikkelen en ontwikkelen daardoor de fantasie van de lezer.
2) Sprookjes helpen bij de willekeur van het leven
Sprookjes zijn goede verhalen om over allerlei menselijke ervaringen na te denken: vreugde, ongeloof, liefde, teleurstelling, angst, afgunst, hebzucht en verdriet. En in tegenstelling tot de veelgehoorde slotzin waaruit blijkt dat de sprookjesfiguren nog ‘lang en gelukkig’ leven, eindigen lang niet alle sprookjes zo rooskleurig. Daarin ligt veel kracht. Zo hielpen sprookjes onze voorouders al om de onvoorspelbaarheid van het leven te begrijpen: denk aan geboorte, dood, seizoenen en andere natuurverschijnselen. Ook nu kunnen die verhalen ons iets vertellen over veerkracht en doorzettingsvermogen als situaties moeilijk zijn. Ze laten ons zien hoe moed door machtelozen in de samenleving ten goede gebruikt kan worden, ook als de hoofdpersoon in het verhaal dat zelf niet meer ziet zitten.
3) Sprookjes werpen licht op maatschappelijke bewegingen
Sprookjes kunnen je meenemen naar een andere realiteit, maar hebben ook de kracht om nieuw licht te werpen op de huidige maatschappij. Ze vertellen verhalen over machtsmisbruik, onrecht en uitbuiting: thema’s die van alle tijden zijn. Als we de rollen omdraaien zien we ook vaak dat bestaande gebeurtenissen juist in sprookjes gegoten worden. Er wordt een gemeenschappelijke vijand gecreëerd, een held en een ingewikkelde relatie tussen die twee. Als mensen hebben we de behoefte de realiteit te gieten in een verhaal. Omdat we de werkelijkheid willen begrijpen wellicht. En omdat we dat al eeuwenlang gewend zijn te doen.
En daarnaast: sprookjes helpen je natuurlijk ook om te ontspannen. Je ontsnapt even uit je dagelijkse beslommeringen en kruipt in de huid van een held (op sokken). Hoewel we de sprookjes niet meer via grottekeningen en bij grote kampvuren via mondelinge overlevering doorgeven, is er dus nog altijd genoeg reden om vanavond een sprookje te lezen.
Hier vind je een aantal klassiekers in de vorm van een kort luisterverhaal.
Is je verbeeldingskracht en fantasie aangewakkerd? In onze webshop vind je ons e-book over verbeeldingskracht, met praktische oefeningen en inspirerende korte teksten die je aan het denken zetten.
Wil je verder lezen?
Elke zondag een inspirerende overdenking in je mailbox?
Met bijpassende reflectievragen om zelf mee aan de slag te kunnen. Meld je hieronder aan. ⬇️