Hoe je opnieuw kunt beginnen

Opstandingsverhalen van jonge mensen nu

Als dominee die ook aan coaching en geestelijke begeleiding doet ben ik getuige geweest van een heel aantal opstandingsverhalen. Het waren vooral de verhalen van jonge mensen die me raakten en bijbleven. Jonge mensen die op op één of andere manier op een doodlopend spoor belandden, een oud leven begroeven en opstonden in een nieuwe toekomst. Het zijn stuk voor stuk verhalen die mij leren dat opstandingskracht breder beschikbaar is dan ik vroeger dacht. Opstanding is een groot geheim dat zich opent voor wie zich er in geloof aan toevertrouwt.

Ik werd in dat geloof bevestigd door Otto Scharmer, bedenker van Theorie U, een model dat leiderschap stimuleert dat zich verbindt met de toekomst zoals die zich aandient. In een online class bij de School of Life zei hij: eigenlijk gaat leiderschap over niets anders dan uit een oude, niet meer werkende wereld stappen en opstaan in een nieuwe wereld die zich aandient. Scharmer vertelt in feite een opstandingsverhaal. Zijn boek Theory U. Leading from the Future as it Emerges kan ik je van harte aanbevelen.

 

De dilemma’s van dertigers

Ik heb de afgelopen jaren regelmatig jonge mensen gecoacht en begeleid rondom de thema’s identiteit en roeping. Twee thema’s die veel jonge mensen diepgaand bezig houden als ze rond de dertig zijn. Inderdaad, het dertigersdilemma. Het raakt me altijd weer als ik zie hoe mensen in die fase echt kunnen doodlopen op de vragen ‘wie ben ik nu eigenlijk’ en ‘wat heb ik te doen’. Het dertigersdilemma is echt meer dan een modewoord, het is een aanduiding van een levensfase waarin een aantal existentiële vragen om antwoord vragen. Heel vaak ontrolde zich voor mijn ogen in zo’n traject een waar opstandingsverhaal. Een verhaal dus van sterven, begraven en opstaan.
Allereerst is er de ervaring dat er iets dood aan het gaan is. Een studiekeuze, een carrièrepad, een zelfbeeld, een set van zekerheden, zomaar op een dag is het er besef: dit werkt niet meer, dit ben ik niet meer. Dáár bij stil staan, dit sterven erkennen, is pijnlijk maar ook heilzaam.

 

Allereerst is er de ervaring dat er iets dood aan het gaan is: een een studiekeuze, carrièrepad, een zelfbeeld.

 

Dan komt de fase van begraven. Loslaten, een vorm vinden om afscheid te nemen, het liefst met een ritueel, dankbaar voor wat was maar ook erkennend dat het over is.
Intussen geschiedt dan het wonder: mensen staan op in een nieuwe toekomst, een toekomst die er al bleek te liggen, die naar hen toe kwam.
Waar ik het meest van onder de indruk ben is, dat deze opstandings-cyclus dus niet is voorbehouden aan christenen. Om eerlijk te zijn heb ik dat lang, van huis uit, geloofd. Maar velen van degenen met wie ik een stukje mocht meelopen noemen zichzelf niet gelovig en zeker geen christen. Toch herkenden ze zich in het opstandingsverhaal en zagen het tot hun verwondering gebeuren in hun eigen leven.

Eigenlijk is dat waar we bij Holy Hub op hopen: dat jonge mensen zullen opstaan tot wie ze ten diepst mogen zijn en tot wat ze te doen hebben in dit leven. Opstandingsverhalen kunnen daar ongetwijfeld bij helpen, daarom vertellen we ze verder.

 

Opstaan uit een periode van rouw

Die dynamiek van sterven, begraven en opstaan werd ook zichtbaar in de context van rouw en verlies. Als Holy Hub organiseerden we een gespreksgroep over dat thema. Met een groepje van zes deelnemers die elkaar daarvoor niet of nauwelijks kenden gingen we op weg. Als gesprekskader gebruikten we de drie thema’s uit het Paasverhaal over Jezus: sterven, begraven worden, opstaan.

Allemaal hadden ze van nabij een sterven, een persoonlijk verlies meegemaakt dat hun leven in zekere zin had stilgezet. De dood had een zware slagschaduw over hun leven laten vallen. Met het delen van die ervaring begonnen we de eerste avond: wat ís het sterven dat je hebt meegemaakt? Hoe vertel jij wat je hebt meegemaakt? Het was heel bijzonder om mee te maken hoe alleen al het vertellen van dit verhaal het begin van opstaan was. De gedeelde ervaring, het woorden geven, het luisteren, er gebeurt zoveel meer dan je kunt narekenen.

 Hoe kun je na verlies weer opnieuw beginnen? 

De tweede avond ging over de vraag: wat begraaf je? Wat moet je nu precies loslaten? Niet de hele persoon van de geliefde natuurlijk, die gaat altijd mee, maar toch wel een leven met die ander. Het verhaal van Maria Magdalena die uit de mond van de opgestane Jezus hoort ‘houd me niet vast’ gaf ons veel handvatten om concreet te worden. Sommigen begroeven wat ze opgeschreven hadden of tekenden, na afloop letterlijk – in de tuin.

De laatste avond ging over de vraag ging over de vraag: hoe sta je op? Hoe kun je na verlies weer opnieuw beginnen? Een verhaal over koning David die zijn kind verliest aan de dood wees ons de weg. In dit verhaal zien we een man vanuit diepe rouw opstaan en de toekomst ingaan. Heel mooi wordt verteld welke stappen David zet in de overgangsproces.
Door middel van die stappen sluit hij (sneller dan gemiddeld trouwens) de fase van rouw af en stapt hij het volle leven weer in. Hij staat op de van de grond waarop hij lag, neemt een bad, wrijft zich in met olie, trekt andere kleren aan, geeft zich over wat komt, hij troost zijn vrouw en verwekt een kind. Hij begint opnieuw.

Als leider van de groep was ik diep ontroerd om te zien hoe jonge mensen, na een ingrijpend verlies zelf een beetje dood gingen, maar ook weer kracht vinden om op te staan. Hun verhalen zijn opstandingsverhalen.

 

Verrast door God

En ja, dan zijn er ook verhalen van jonge mensen die een godservaring krijgen. Soms zomaar uit het niets. Misschien denk je: dat gebeurt niet meer. Wel dus. Er staan drie van deze verhalen op mijn netvlies. Het verhaal van de jongeman die op Amsterdam Centraal op de trein zat te wachten en opeens dacht: ‘Er is wél een God’. Of van de jonge vrouw die zichzelf in een moeilijke tijd opeens hoort roepen: ‘Als er geen God is, red me dan!’ en vervolgens overstroomd wordt door een ongekende liefde. En die andere jonge vrouw die een pijnlijke religieuze achtergrond achter zich had gelaten maar tot haar eigen verbazing wordt verrast door een Liefde die ze schoorvoetend God begint te noemen.

Uit deze ervaringen blijkt dat opstanding ten diepste buiten ons controle omgaat. Dit is ook wat Otto Scharmer keer op keer benadrukt. De toekomst komt naar ons toe, dient zich aan en alles wat er moet gebeuren is dat ons hoofd, ons hart en onze wil er voor open gaat. Dat is volgens hem een proces van loslaten en overgave.

 

Wat is jouw verhaal?

Alle drie de verhalen, hoe verschillend ook, hebben één ding gemeen: na deze ervaringen stonden de de betrokkenen op in een andere toekomst. De wereld stond in een ander licht, oude ideeën verbleekten, nieuwe lichtten op. Ze begonnen aan een nieuw hoofdstuk, een nieuw verhaal.

 

Ik geloof in opstanding, niet alleen in de persoonlijke zin, maar ook met het oog op de wereld waarin we nu leven.

 

Het zijn te veel verhalen om ze te kunnen negeren. Verklaren kan ik ze niet, woorden schieten vaak te tekort, maar deze dingen gebeuren. Hedendaagse paasverhalen zijn het. Ik heb inmiddels zoveel van die opstandingsverhalen gezien dat ik mijn praktijk voor coaching bij de KvK heb ingeschreven onder de naam Egeiro. De man achter de tafel keek een beetje raar toen ik hem de naam noemde, maar toen ik het uitlegde begreep hij het wel. Want egeiro is Grieks voor ‘ik sta op’ en is één van de twee gebruikte woorden in bijbelse opstandingsverhalen. Ik geloof in opstanding, niet alleen in de persoonlijke zin, maar ook met het oog op de wereld waarin we nu leven. Het opstandingsverhaal is het kernverhaal van het christendom, maar het blijkt voor veel mensen een universele boodschap te bevatten.

Wat is jouw opstandingsverhaal? Heb je er al één meegemaakt? Zit je er misschien midden in? Of verlang je ernaar? Laat je inspireren door het paasverhaal van toen en paasverhalen van nu! Een nieuw begin is mogelijk. Misschien anders dan je dacht of droomde, maar niet minder reëel.

 Deze zondag is ‘opnieuw beginnen’ het thema van onze Wandel Wijzer. Wat verwachten mensen van jou? En hoe ga je daarmee om? Word al wandelend wijzer! Lees hier meer over deze wandelingen.

Wil je verder lezen? 

Elke zondag een inspirerende overdenking in je mailbox?

Met bijpassende reflectievragen om zelf mee aan de slag te kunnen. Meld je hieronder aan. ⬇️

* indicates required