Bij Holy Hub houden we van lezen. Telkens als we een boek lezen dat ons interessant lijkt voor onze volgers schrijven we een leesimpressie. Heb je een boek wat je zelf zou willen aanbevelen? Laat het ons weten. Misschien ontstaat er zo iets van een boekenclub.
Is alles spiritueel?
Everything is Spiritual
Rob Bell
(Nog niet in het Nederlands verkrijgbaar)
Wat bezielt de schrijver?
Rob Bell is theoloog en schrijver. Hij begon zijn carrière als oprichter van een van de snelst groeiende kerken van Amerika, maar in 2011 besloot hij daar te stoppen. Zijn belangrijkste reden was dat hij ruimte nodig had om zijn gedachten en creativiteit op een andere manier te ontplooien. Sindsdien is hij …. tja, wat is hij eigenlijk? Schrijver van inmiddels 11 boeken, maker van op moment van schrijven 300 podcasts, filmmaker, spreker. Maar van wat dan? Ik zou zeggen van spirituele lessen voor mensen vandaag. Wat hem bezielt is: woorden geven aan diepe levenslessen die hij ophaalt uit de Bijbel, uit andere tradities, uit wetenschappelijke inzichten, uit de kunst. Lessen dus uit heel verschillende bronnen, die hij op uiterst welsprekende en bevlogen manier met elkaar probeert te verbinden. Hij beweegt zich daarmee buiten de gebaande paden (veel christenen in Amerika hebben hem inmiddels afgeschreven), maar wordt daarin blijkbaar door velen gevolgd. Aan alles is te merken dat hij zoekt naar een spiritualiteit die verbindt en niemand uitsluit. Een leraar dus die het avontuur niet schuwt maar juist daardoor veel herkenning vindt van zoekende mensen vandaag.
Everything is Spiritual is zijn laatst gepubliceerde boek. Een boek vol energie en verrassende verbindingen. Een boek over de spiritualiteit van alles. Een boek over wie we zijn en wat we hier doen.
Wat beschrijft hij?
De basis van wat hij in dit boek schrijft is zijn eigen levensverhaal. Aan de hand van een aantal betekenisvolle gebeurtenissen in zijn leven gaat hij op zoek naar de spirituele rode draad door alles heen. De vorm is bijzonder, want het boek heeft geen hoofdstukindeling. Het is een een doorgaand verhaal, geschreven in een soort ‘stream-of-consciousness-stijl’. Ik nam het boek tot me als luisterboek en werd meegesleept door de stroom van energie die het verhaal draagt. Al lezend of luisterend wordt duidelijk dat dit boek één groot kernthema heeft: verbinding. Het verhaal begint met de manier waarop hij zich verbonden weet met de generaties voor en na hem, om te beginnen zijn oma. ‘I see this chain of souls, from one generation to the next, I see what I’ve been handed, I see what I can set down.’ Hij vertelt over de natuur in Michigan, hoe die hem in zijn jeugd vormde en droeg. ‘Sand, soil, water, trees, dogs, rocks, bears, woods, bales of hay, my feet skimming across the surface of the lake—I grew up with a visceral sense of connection to the earth.’ We horen hoe de verhalen over Jezus zijn leven binnen kwamen, hoe de band Midnight Oil zijn leven veranderde, hoe hij totaal onverwacht theologie ging studeren, voorganger werd van een megakerk, daar weer uitstapte en op het spoor kwam van steeds weer nieuwe wijsheid die zich voor hem opende.
Door al die verhalen heen zindert en knispert het van de verbindende energie en het besef opgenomen te zijn in een bezielde kosmos die zich steeds maar verder ontwikkelt.
Waarmee verrast hij?
Het meest verrast ben ik door de manier waarop Bell spiritualiteit en wetenschap met elkaar verbindt. Zo verdiepte hij zich intensief in de quantum-fysica en in de kleinste bouwstenen van de kosmos: protonen en neuronen, atomen, moleculen. Hij leert hieruit dat alles in het universum uit energie bestaat en dat deze energie alles met alles verbindt. Vervolgens leest hij dan het scheppingsverhaal in Genesis, het verhaal wat voor velen volstrekt onverenigbaar is met wetenschappelijke inzichten. Niet voor Rob Bell, want dit is wat hij schrijft: ‘This reminds me of that Genesis creation poem, where the poet describes this Spirit energy that’s been moving through all of creation, animating and activating all this bonding and uniting. Lots of different traditions throughout history have named this animating energy in lots of different ways. In the early Jesus tradition, they called it Christ.’ En van daaruit gaat hij dan weer terug naar het wetenschappelijke taalveld: ‘This is what the universe has been doing the whole time. And it’s very, very mysterious. Because when atoms bond with atoms, that creates a molecule. A molecule isn’t just a group of atoms, it has properties and characteristics that aren’t present in atoms. Something emerges when you add atoms together, something more than atoms, something you can’t locate within atoms. Something new(p. 242).
Zo staat het boek vol verrassende verbindingen. Soms misschien een beetje té verrassend? Ik zeg het maar eerlijk: regelmatig kwam bij mij de vraag op of hij niet té verbindend is. Ik bedoel: om zó holistisch te kunnen schrijven moet hij flinke delen van de door hem geliefde Bijbelse traditie nuanceren of zelfs negeren. Er blijft weinig over van de realiteit van het kwaad, een realiteit in de Bijbel juist héél serieus genomen wordt. Op enig moment begon het bij mij toch echt wel te knagen of al die zinnen over groei en ontwikkeling het kwaad wel serieus genoeg nemen. Ik geloof zeker dat de christelijke traditie daar vaak te eenzijdig in is, maar is dit niet het andere uiterste? Ik zou zeggen: oordeel zelf.
Feit is dat Rob Bell meeslepend schrijft en meer dan genoeg voedsel geeft voor je hoofd en je hart.
Wat zijn praktische lessen uit dit boek?
Dit boek laat heel mooi zien hoe het universele volop te vinden is in het particuliere. Met andere woorden: in een verhaal van zijn oma zitten lessen over het hele universum. Het boek moedigt daarmee aan om je eigen levensverhaal te schrijven en al doende te ontdekken hoe dat altijd ook een spirituele autobiografie is.
In dit boek leer je ook hoe een vruchtbaar gesprek tussen nieuwe spiritualiteit, wetenschappelijke inzichten en bijbelse bronnen kan plaatsvinden. Door al deze tradities en bronnen op gelijke hoogte te stellen ontstaat ruimte voor een echt gesprek en verbinding. Dat gesprek hebben we in onze tijd heel hard nodig en dit boek laat je zien dat het kan.
Tenslotte is dit voor mij tot nu het meest grondige boek over de betekenis van energie voor spiritualiteit en geloof. Wat ik er tot nu toe over hoorde en las was toch behoorlijk esoterisch en zweverig. Bell belicht het thema echter vanuit wetenschappelijke inzichten, religieuze bronnen en menselijke ervaring en dat geeft zijn denken naast een mystieke toon een grote stevigheid.
Wat is een citaat om te onthouden?
‘It can be excruciating to witness, and yet nothing is ultimately isolated, matter is relationships, all divisions exist within a larger oneness, and everything is related to everything else’ (p. 250). Of in een kortere vorm: ‘Belonging is the natural state of the universe.’
Wil je verder lezen?
Elke zondag een inspirerende overdenking in je mailbox?
Met bijpassende reflectievragen om zelf mee aan de slag te kunnen. Meld je hieronder aan. ⬇️