Veerkracht is niet dat je nooit valt, maar dat je telkens weer opstaat

In juni dit jaar verscheen er een rapport van de WRR, onder de titel: kwetsbaarheid en veerkracht. Tim werd daardoor geraakt: je leeft in een bijzondere tijd als de overheid een rapport schrijft met deze titel. De WRR pleit voor veerkracht, niet alleen vanuit de overheid maar ook mensen onderling.

Maar wat is veerkracht precies? Waar zie je veerkracht? Tim Vreugdenhil gaf daarover een preek in de Jeruzalemkerk, afgelopen 13 december.

Wat is veerkracht?

Veerkracht is het vermogen van een mens, of een groep, om verstoringen – vaak stressvolle situaties – van het gewone ritme op te vangen. Veerkracht krijgt vorm in de natuur, de geschiedenis, in het nu, en tenslotte ook in de Bijbel.

In de natuur

Een beerdiertje is heel klein, je kunt ze eigenlijk niet zien. Je leven bijvoorbeeld op stukjes mos. Je zou het niet verwachten van zo’n klein diertje, maar wetenschappers beschouwen ze als het meest veerkrachtige dier op aarde. Zo overleven ze zelfs temperaturen van -200 graden Celsius, en ook +300 graden Celsius. Ze overleven enorme druk; wetenschappers verwachten ook dat als er een meteoriet inslaat op de aarde, die de rest van het leven op onze planeet zou vernietigen, het beerdiertje overleeft. Wát een veerkracht.

In de geschiedenis

Op 13 mei 1940 gaf Winston Churchill een regeringsverklaring in het Lagerhuis en kreeg vervolgens de unanieme steun van de volksvertegenwoordiging.

“U vraagt wat ons beleid zal zijn. Mijn antwoord: oorlogvoeren, ter land, ter zee en in de lucht. Met alles wat in ons is, en met de kracht die God ons zal geven. Oorlogvoeren tegen een monsterlijke tirannie, die we nog niet eerder hebben aangetroffen in de treurig stemmende catalogus van menselijke misdaden. Dát is ons beleid.
U vraagt wat mijn doel is. Ik kan in één woord antwoorden: overwinning. Overwinning tegen elke prijs, overwinning ondanks alle terreur, overwinning hoe lang en moeilijk de weg zal zijn, want zonder overwinning is er geen leven.”

In het nu

Waarom zijn er nu geen Churchills meer? De wereldleiders van vandaag weten dat wij, hun publiek, niet meer zitten te wachten op verhalen over een hele lange, moeilijk weg naar de overwinnig. Daar hebben we nu het geduld niet meer voor. We zijn sceptisch, hebben allemaal onze eigen visie op de overwinning, we laten ons dat niet meer vertellen door een ander.

Yuval Harari schrijft in zijn boek ‘Lessen voor de 21e eeuw’: Wij in het Westen hebben eeuwenlang als opleidingsideaal gehad om onze kinderen, studenten en onszelf een coherent wereldbeeld bij te brengen. Dat mensen een visie hebben op zichzelf, het leven en onze samenleving. We zijn daar recent mee gestopt, we geven nu alleen nog maar data. En dan hopen we maar dat uit al die data iets coherents gevormd wordt.
Maar de tijd raakt op. De beslissingen die we in de komende decennia moeten nemen zullen de toekomst van de aarde bepalen. Deze beslissingen nemen we op basis van het wereldbeeld dat we nu hebben. En dat betekent dat, als we geen coherent wereldbeeld hebben, deze beslissingen gemaakt zullen worden op basis van willekeur.

In de Bijbel

Een briljante analyse. Maar wat is de oplossing? En dan pak ik toch de Bijbel erbij, meer specifiek Jesaja 35. Omdat ik daar tenminste het begin van een oplossing vind. In vers 8 wordt gesproken over de gebaande weg, de heilige weg. Maar wat is dan een gebaande weg? Ik vond het in Spreuken 24, vers 16: Al valt de gerechtvaardigde zeven maal, hij staat telkens weer op. En in Psalm 37: De Heer houdt de mens vast als een vriend onderweg, ook al valt hij, teneergeslagen is hij nooit. Want de Heer houdt hem of haar bij de hand.
Dus je moet niet aan een weg denken, waarop alles vanzelf gaat. Denk eerder aan een route waarop je struikelt – maar er loopt iemand naast je.

Veerkracht is niet dat je niet valt. Beweeg mee, laat het je gebeuren. Vallen is niet erg, je wordt steeds weer overeind geholpen. En dat gebeurt altijd weer opnieuw.

Bekijk de hele preek van Tim hieronder: