Bij Holy Hub houden we van lezen. Telkens als we een boek lezen dat ons interessant lijkt voor onze volgers schrijven we een leesimpressie. Heb je een boek wat je zelf zou willen aanbevelen? Laat het ons weten.

Bijbelverhalen als levenslessen voor mensen van nu

Ode aan de verliezer: levenslessen uit Bijbelverhalen over hoop, twijfel en succes

Alain Verheij

Atlas Contact, €21,99

Wat bezielt de schrijver?

Alain Verheij is onafhankelijk theoloog. Op zijn website schrijft hij over zichzelf: “Hoe praat een seculiere cultuur over religie? Welke invloed heeft geloof in het politieke speelveld? Kan de Bijbel vandaag nog relevante lessen bieden aan een weldenkende 21ste-eeuwer? Wat is de link tussen eeuwenoude tradities en de berichten die je vandaag en morgen in de media ziet? Daar kan ik uren over praten.” In dit boek bewijst hij dat hij er ook goed over kan schrijven. Alain gelooft dat een goed verhaal afstanden en verschillen overbrugt ‘en in de Bijbel hebben we bij uitstek te maken met goede verhalen.’ Hoewel de afstand tussen de verhalen van toen en de geglobaliseerde wereld van nu enorm is, hebben ze nog steeds heel veel zeggingskracht. Dat wil Alain Verheij vooral ook aan mensen voor wie de Bijbel een onbekend of zelfs gesloten boek is laten zien.

Wat beschrijft hij?

Zijn aanpak is even simpel als doeltreffend. In acht hoofdstukken duikt hij in acht verschillende kernverhalen in de Bijbel. Hij volgt ze op de voet, hervertelt ze, staat steeds even stil om er een les uit te trekken die hij dan weer verbindt met een herkenbaar thema uit onze tijd. De lens waarmee hij naar elk van die verhalen kijkt is steeds een klassieke levensvraag, zoals: ‘Hoe moet ik leven?’, ‘Waar vind ik vrijheid?’ en ‘Waar vind ik houvast?’ Achterin het boek geeft hij een lijst met de meest voorkomende namen.
De rode draad in het boek wordt gevormd door één van de eerste verhalen in de Bijbel, dat van de twee broers Kaïn en Abel, de zonen van Adam en Eva.. Deze broers staan voor twee typen mensen. De eerste (Kaïn) is sterk, succesvol en assertief, de tweede (Abel) redt zichzelf helemaal niet, is kwetsbaar, je kijkt gemakkelijk langs hem heen. In het verhaal is Abel de verliezer en moet hij het zelfs met de dood bekopen. Uit jaloezie slaat Kaïn zijn broer Abel dood. Hij weigert de hoeder van zijn broertje te zijn. Maar het opmerkelijke is dat de verteller er alles aan doet dat juist híj niet vergeten wordt. Dat zal niet de laatste keer zijn, het blijkt een rode draad door de hele Bijbel heen.

Waarmee verrast hij?

Het hele boek staat eigenlijk vol verrassende inzichten die mensen van nu te denken geven. Een voorbeeld. Abraham laat zich op enig moment besnijden, samen met alle mannen uit zijn familie. Dit gebeurt nadat hij één van zijn slavinnen op een bedenkelijke manier heeft behandeld. In dat licht laat Alain zien dat de besnijdenis op een symbolische manier het mes zet in testosterongedrag. Het brengt hem tot een paar relevante gedachten over macht en seks, over #MeToo en over de wereld die niet door piemels gaande wordt gehouden. Steeds opnieuw geven de verhalen aanleiding om stil te staan bij zaken als: zelfredzaamheid, alfamannetjes, graaien, seksueel geweld, machtsmisbruik, slachtoffers en ga zo maar door. Maar wie dacht dat de Bijbel in dit boek om al deze dingen verketterd wordt heeft het toch mis: juist in de voortdurende keuze voor de verliezer worden deze dingen, vaak heel subtiel, onder zware kritiek gesteld en als doodlopende wegen beschreven. Ik ben na zoveel jaren theoloog zijn toch aardig thuis in de Bijbel, maar telkens weer werd ik verrast door de relevante verbindingen die Alain Verheij weet te maken. En steeds weer laat hij zien hoe het Kaïn-en-Abel-motief als een rode draad door de verhalen loopt. De Bijbel schrijft vooral de geschiedenis van de verliezers die op een wonderlijke manier dan toch ook weer winnaars worden. Echt heel inspirerend.

Wat zijn praktische lessen uit dit boek?

Dit boek leert ons de Bijbel te lezen als een bundel betekenisvolle verhalen. Verhalen om je eigen leven aan te spiegelen en er je eigen lessen uit te trekken. Alain laat daarbij zien dat je niet gelovig hoeft te zijn om de betekenis van deze verhalen te ontdekken. Ze staan vol universele en tijdloze thema’s die raken en te denken geven.
Het boek leert ons ook de Abels van deze wereld niet te negeren of over het hoofd te zien. In een wereld waar de aandacht en de waardering als vanzelf uitgaat naar de mooie, sterke, strakke en succesvolle mensen gebeurt dat maar al te gemakkelijk. Maar als we ons erin oefenen ons juist met hén te verbinden zullen we merken dat we juist daar de essentie van het leven en het menszijn ontmoeten.
Tenslotte leert het boek ons de kracht van verhalen. Sterke verhalen over kwetsbare mensen die winnen door te verliezen. Aan zulke verhalen kun je je hart ophalen.

Wat is een citaat om te onthouden?

‘Sommige Kaïns moorden voor geld, andere Kaïns voor macht of voor een vrouw. Er zijn echter ook vrome Kaïns, die niets op hun weg zullen ontzien waar het om hun eigen godsdienstige gevoel gaat. Ook dat deugt niet. Wat het ook is waar jij met hart en ziel in gelooft, je moet er nooit een ander mens voor slachtofferen.’ (pagina 48)

Wil je verder lezen? 

Elke zondag een inspirerende overdenking in je mailbox?

Met bijpassende reflectievragen om zelf mee aan de slag te kunnen. Meld je hieronder aan. ⬇️